Ελευθερία ή κοινωνική υπευθυνότητα;

Οι σκέψεις κι οι πράξεις μας κάποια στιγμή ολοκληρώνονται και τελειώνουν.

Αλλά όμως δεν εξαφανίζονται εντελώς.

Μένει κάποιο υπόλοιπο, ένας αντίκτυπος, που αποθηκεύεται μέσα μας αλλά και σ’ όσους συμμετείχαν, παρακολούθησαν ή υπέστησαν τις συνέπειες των λόγων και των πράξεών μας.

Είναι σαν ένα είδος "σπόρου", που ξεπετάγεται σε ανύποπτες στιγμές, βλασταίνει και, υπό προϋποθέσεις, διαμορφώνει νοοτροπίες και συμπεριφορές.

Ας πούμε μερικά παραδείγματα:

Αν κάποιος γράψει ένα σύνθημα σ’ έναν καθαρό τοίχο, την άλλη μέρα θα έχουν γράψει άλλοι δέκα!

Αν κάποιος σε δει να πετάς το άδειο πακέτο τσιγάρων στον κάδο ανακύκλωσης, είναι πολύ πιθανό την επόμενη φορά να μην πετάξει το δικό του στο πεζοδρόμιο.

Ο απλός λαός το αναφέρει ως "κακό" και "καλό" παράδειγμα.

Ο Καντ, με την "κατηγορική προσταγή" του, μας καλεί να ενεργούμε έτσι ώστε απ’ τις πράξεις μας να μπορούν να προκύψουν ηθικοί κανόνες με γενική ισχύ.

Με άλλα λόγια να γίνει η καθημερινή μας συμπεριφορά σχολείο ηθικής διδασκαλίας.

Κάπου εδώ όμως αρχίζουν τα "δύσκολα":

Τι προέχει; Η ελευθερία της προσωπικής μας επιλογής ή το ηθικό μας χρέος απέναντι στην κοινωνία;

Μπορώ, π.χ., να αποκτήσω ένα εκτός γάμου τέκνο αδιαφορώντας για τις συνέπειες που θα έχει η πράξη μου στη μητέρα του, στο παιδί, στην κοινωνία; Αδιαφορώντας ακόμα για το "παράδειγμα" που δίνει η στάση μου στον περίγυρο;

Προσωπικά νομίζω πως η πλάστιγγα γέρνει προς την πλευρά της κοινωνικής ευθύνης.

Άλλωστε, ζητούμενο είναι η "ευτυχία" κι όχι η "ελευθερία".

Και με δεδομένη την αλληλεξάρτηση των πάντων, είναι σίγουρο πως μια εκ μέρους μας "ανεύθυνη" συμπεριφορά, θα επιστρέψει, αργά ή γρήγορα, σε μας ως "δυστυχία" με οποιονδήποτε τρόπο...